Agor drysau: hygyrchedd fel croeso
Mae hygyrchedd yn dal i fod yn un o’r meysydd lle mae cynnydd mwyaf wedi’i wneud. Erbyn 2025, roedd 82% o eglwysi yn adrodd bod ganddynt fynedfeydd gwastad heb risiau a 73% â thoiledau hygyrch, gan ddod yn nes at yr hyn sy’n cael ei ddisgwyl ar gyfer adeiladau cyhoeddus. Mae dolenni clyw bellach mewn bron i ddwy ran o dair (65%) o eglwysi, gan sicrhau bod addoli a digwyddiadau ar agor i bobl â nam ar eu clyw. Eto mae bylchau’n parhau, dim ond 9% o eglwysi sy’n dweud eu bod wedi buddsoddi mewn arwyddion gweledol clir i bobl â nam ar eu golwg, ac mewn ardaloedd gwledig mae hyn mor isel â 4%, er gwaethaf poblogaeth sy’n heneiddio ac sy’n fwy tebygol o ddibynnu ar gymhorthion gweledol.
Mae’r cynnydd hyn yn bwysig yng nghyd-destun cymdeithasol ehangach. Mae tua un o bob pedwar o bobl yn y DU yn cael eu dosbarthu fel anabl, sef tua 16.8 miliwn o unigolion5 . Mae adeiladau cyhoeddus nad ydynt yn darparu mynediad gwastad heb risiau, toiledau hygyrch, neu dechnoleg anabledd yn eithrio cyfran sylweddol o’r boblogaeth o fywyd cymunedol. I’r gwrthwyneb, mae eglwysi wedi dangos ymrwymiad cryf i gynhwysiant, gan lwyddo i wella hygyrchedd drwy godi arian yn lleol ac ymdrechion gwirfoddolwyr, hyd yn oed mewn mannau lle nad oes rhwymedigaethau cyfreithiol yn berthnasol.
Nid yw hygyrchedd yn fater o gadw at reolau yn unig – mae’n ffordd o fynegi cenhadaeth graidd yr eglwys i groesawu pawb. Mae buddsoddi mewn rampiau, toiledau a dolenni clyw yn sicrhau bod eglwysi ar agor i bawb, waeth beth fo’u hoedran neu’u gallu. Mewn llawer o achosion, mae’r gwaith hwn hefyd wedi galluogi eglwysi i ymateb i anghenion y gymuned leol, o gynnal grwpiau babanod i gaffis dementia. Trwy roi hygyrchedd yn flaenoriaeth, mae eglwysi’n agor eu drysau’n ehangach, gan geisio sicrhau bod gan bawb yn y gymdeithas yr un cyfle i brofi’r hyn maent yn ei gynnig.
Heriau ariannol wrth wneud eglwys yn hygyrch i bawb
Mae tîm Eglwys Fethodistaidd Grange yng Nghumbria yn deall eu cymuned leol ac yn gweithio’n galed i sicrhau bod yr adeilad yn diwallu anghenion pawb sy’n ei ddefnyddio. Ond mae hyn yn dod â heriau mawr.
Mae Eglwys Fethodistaidd Grange wedi’i lleoli yng nghanol y dref. Mae’r adeilad Gradd II hwn yn ail eglwys hynaf Grange. Fe’i hadeiladwyd yn 1874 ar faes glas sydd bellach yn brif stryd siopa’r dref.
Mae’r tîm wedi bod yn codi arian ers blynyddoedd i wneud yr eglwys yn fwy hygyrch. Mae’r newidiadau’n cael cefnogaeth eang gan y gymuned a chan eu AS lleol. Ond pan gyrhaeddon nhw’r targed, yn anffodus gwelwyd bod dwy flynedd o chwyddiant a chostau deunyddiau adeiladu cynyddol wedi gwneud i gost y prosiect ddyblu.
“Rydyn ni’n credu bod cydraddoldeb yn bwysig, ond ar hyn o bryd nid dyna’r neges mae ein hadeilad yn ei roi,” eglura’r Parch Jo Rand, Gweinidog yn Eglwys Fethodistaidd Grange.
“Bydd y prosiect hwn yn golygu y bydd pawb yn gallu dod i mewn drwy’r un fynedfa groesawgar, yn hytrach na gorfod defnyddio mynediad gwastad sydd wedi’i guddio rownd y cefn wrth ymyl y biniau. Bydd y toiledau’n hawdd i’w gweld, gyda dŵr poeth a gwres hefyd.
“Mae neuadd yr eglwys wastad wedi cael ei defnyddio’n dda, ond bydd y prosiect hwn yn gwneud mwy o’r adeilad ar gael ar gyfer pob math o weithgareddau drwy’r wythnos. Bydd symud y gegin yn golygu y gall croeso a lletygarwch fod yn ganolbwynt i bopeth sy’n digwydd yn Eglwys Fethodistaidd Grange. Rydyn ni mor gyffrous i edrych ymlaen at y croeso cynnes y gallwn ei roi i bob math o grwpiau cymunedol, yn hytrach nag ymddiheuro am gyflwr ein cyfleusterau.”
Er gwaethaf yr anawsterau ariannol, nid yw tîm Grange yn rhoi’r gorau iddi. Maent yn credu’n gryf yn y prosiect ac yn benderfynol o wneud yr eglwys yn le croesawgar i bawb.
Parhau i ddarllen
Y rhan nesaf yw 'Costau cysylltiedig: buddsoddi gyda’n gilydd ar gyfer y dyfodol'.