St Trillo
Llandrillo yn Rhos, Clwyd
Mae’r adeilad syml, to carreg, bach iawn hwn, yn wyth troedfedd o uchder ac un droedfedd ar ddeg o hyd; mae ei waliau o drwch dwy droedfedd ac o dan ei allor, mae ffynnon sanctaidd St Trillo.
Credir i'r adeilad cyntaf gael ei godi tua 1819, ei ail-adeiladu yn 1841 ac yna ei ehangu yn 1864/5 i ddal cynulleidfa o 350. Adeiladwyd stablau y flwyddyn ganlynol ac yna ysgoldy yn 1882. Mae gwedd syml allanol y capel yn cynnwys nodweddion pensaernïol yn perthyn yn arbennig i’r bedwaredd ganrif ar bymtheg megis ffenestri a drysau ar ffurf bwa. Tu mewn ceir cynllun sgwâr gyda thair ystlys yn hytrach na'r ddwy arferol, llawr ar ogwydd er mwyn i'r gynulleidfa gael gweld y pulpud yn well a rhosynnau nenfwd cain. Yn ogystal â bod yn fan addoli, mae'r capel yn gartref i arddangosfa o hanes lleol, gan gynnwys lluniau a hanes y teuluoedd oedd yn addoli ynddo yn y dyddiau cynnar ac enghreifftiau o'r biliau am y gwaith ehangu yn 1865. Mae ynddo hefyd arddangosfa o hanes anghydffurfiaeth yng Nghymru. Lleolir y capel ar Daith Pererin Gogledd Cymru, mae’n un o’r atyniadau sy’n cael eu rhestru ar y daith, ac yn y cyntedd ceir arddangosfa a gwybodaeth am y llwybr.
